Lublin i inne miejsca

miasto Lublin

Lublin to miasto wyjątkowe. Także pod względem „cerkiewnych zabytków”. Zastanawiałem się kiedyś ile cerkwi jest w Lublinie… Okazuje się że całkiem sporo! Przede wszystkim Sobór prawosławny na ul. Ruskiej, ale też: dawna prawosławna cerkiew garnizonowa przy Al.Racławickich, prawosławna „podwójna” cerkiew Świętych Niewiast Niosących Wonności oraz Proroka Eliasza na cmentarzu przy ul. Lipowej, drewniana cerkiew z Tarnoszyna w lubelskim skansenie, dawna cerkiew prawosławna cerkiew grecka przy ul. Zielonej. Można też tutaj wspomnieć nową współczesną cerkiew prawosławną położoną przy ul. Dolińskiego 2 oraz przekształcony na cerkiew w 1836 dawny Kościół pw. Najświętszego Serca i Nawiedzenia NMP…

Sobór prawosławny p.w. Przemienienia Pańskiego, miasto Lublin, ul. Ruska 15

Cerkiew prawosławna p.w. Przemienienia Pańskiego została zbudowana w latach 1607-1633 w miejscu wcześniejsze drewnianej świątyni. Mimo zawarcia Unii Brzeskiej w 1596r. cerkiew została przejęta przez unitów dopiero w 1695r. Do tego czasu między lubelskimi unitami a prawosławnymi toczył się zażarty spór o cerkiew. Gdy w 1875r. władze carskie zlikwidowały Unię, cerkiew znów wróciła do Kościoła Prawosławnego, parafianami byli jednak głównie Rosjanie. Kolejne zamieszania przyniosły wojny światowe. W 1915r. za wycofującymi się wojskami moskiewskimi uciekli z Lublina Rosjanie (tzw. bieżeństwo). Cerkiew na 5 lat została opuszczona. Otwarta znów w 1920 uniknęła losu wielu świątyń prawosławnych, jaki gotowały im nowe władze polskie (tzw. rewindykacja cerkwi prawosławnej w Polsce). Działała w czasie II wojny światowej. Po wysiedleniu ludności ukraińskiej do ZSRR cerkiew lubelska wraz z 5 innymi w regionie uzyskała zgodę władz komunistycznych na funkcjonowanie.

Lublin, Sobór, fot. 2014r
fot. wikmedia commons /loraine/

Zachowany do dziś ikonostas świątyni pochodzi z 1630 roku!

Ciekawe miejsca w sieci związane z tą cerkwią:

Dawna cerkiew grecka p.w. Narodzenia NMP, miasto Lublin, ul. Zielona 3

Rektoralny kościół pw. św. Jozafata w Lublinie przy ul. Zielonej to dawna prawosławna cerkiew grecka wzniesiona w 1790 roku przez greckich kupców na mocy zezwolenia króla Stanisława Augusta. Początkowo cerkiew należała do patriarchatu prawosławnego w Konstantynopolu. Nosiła wezwanie Narodzenia NMP. Warto wspomnieć tu, że w owym czasie (jeszcze przed upadkiem Rzeczypospolitej w 1795r.) chrześcijański obrządek wschodni funkcjonował na naszym terytorium w formie cerkwi greckokatolickiej, podległej papieżowi w Rzymie. Budowa cerkwi prawosławnej jest zatem ewenementem. Nie dziwi fakt, iż wymagane było tu zezwolenie samego króla… Pozwolenie wydano grekom, jednak szybko do greków przyłączyli się lubelscy Rusini, którzy mimo prześladowań pozostawali wiernymi cerkwi prawosławnej…. W II poł. XIX w. cerkiew została przejęta przez Rosjan, od tego czasu należała do Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej. W XIX w. została kilkakrotnie rozbudowana. W 1922r.została zrewindykowana na rzecz Kościoła Katolickiego.

dawna cerkiew grecka, Lublin ul. Zielona
dawna cerkiew grecka, Lublin ul. Zielona

źródła:

Cerkiew z Tarnoszyna w lubelskim skansenie

Cerkiew greckokatolicka, p.w. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny z 1759r. Do Tarnoszyna została sprowadzona z Uhrynowa w 1904r. Po wysiedleniach w 1947 roku pełniła funkcję kościoła rzymskokatolickiego, ale tylko do czasu wybudowania nowego kościoła. Potem niszczała i w 1994r. została przeniesiona do Muzeum Wsi Lubelskiej w Lublinie. Dziś pełni tu funkcję greckokatolickiej cerkwi parafialnej. Wewnątrz znajduje się cudowna ikona Matki Boskiej Korczmińskiej przeniesiona tu z Korczmina, a także XVII-wieczny ikonostas z nieistniejącej już dziś cerkwi w Teniatyskach.

Cerkiew z Tarnoszyna, Skansen – Lublin
Cerkiew z Tarnoszyna, Skansen – Lublin