Dolina Osławy

Rzeka Osława rozdziela Beskid Niski i Bieszczady.  Ta naturalna granica była również wschodnią granicą zamieszkiwania Łemków. Część Łemków żyjących w Dolinie Osławy pracowało na kolei oraz w okolicznych tartakach. Te niezbędne w odradzającym się po wojnie kraju zawody uratowały wiele rodzin łemkowskich przed wysiedleniami. Dziś w Dolinie Osławy spotykamy czynne cerkwie prawosławne i greckokatolickie różniące się swą architekturą od innych napotkanych na zachodniej Łemkowszczyźnie. Ich styl nazwano wschodnio-łemkowskim. W większości pięknie usytuowane i zadbane stają się najważniejszą atrakcją tej części Beskidu.

Komańcza
Łemkowska cerkiew typu wschodniego p.w. Opieki Bogurodzicy wybudowana w 1802r.  jako greckokatolicka, od 1963 pełni funkcję cerkwi prawosławnej. W 2006r. spłonęła całkowicie. Została odbudowana w oryginalnym kształcie i w 2010r. oddana ponownie do użytku.

Komańcza, sprzed pożaru w 2006

Komańcza, sprzed pożaru w 2006

Komańcza, po odbudowie

Komańcza, po odbudowie

Komańcza, po odbudowie

Komańcza
Nowa cerkiew greckokatolicka p.w. Opieki Bogurodzicy z 1988r. Jest konstrukcji drewniano-murowanej. Część murowana to piętrowy „fundament”, zaś część drewniana to przewieziona w to miejsce nieużytkowana cerkiew z pod-sanockich Dudyńców. Ten wymyślny zabieg był obejściem przepisów, zabraniających grekokatolikom  wybudowania nowej świątyni. Jest to pierwsza konsekrowana po 1945r. cerkiew w Polsce.

Radoszyce
Cerkiew greckokatolicka p.w. Św.Dymitra z 1868r. wybudowana w łemkowskim stylu wschodnim. Obecnie kościół katolicki. W latach 60. na mieszkańców Radoszyc spadły represje władz komunistycznych za nielegalne otwarcie świątyni. Tuż obok cerkwi wybudowano obory pobliskiego PGR…

Rzepedź
Greckokatolicka łemkowska cerkiew p.w.  Św.Mikołaja z 1824r. typu wschodniego.  Czasy władzy ludowej przetrwała pod opieką Kościoła Rzymskokatolickiego, by pod koniec lat 80. wrócić do prawowitych właścicieli – Grekokatolików.

Smolnik
Murowana, zbudowana z kamienia, cerkiew greckokatolicka z 1806r. p.w. Św. Mikołaja. Obecnie jest to kościół rzymskokatolicki.

Szczawne

Dawna cerkiew greckokatolicka p.w. Zaśnięcia Bogurodzicy (obecnie prawosławna) z 1888r. Jak inne w tej okolicy reprezentuje łemkowski typ wschodni.

Turzańsk
Dawna cerkiew greckokatolicka p.w. Św.Michała Archanioła (obecnie prawosławna) z 1801r. Jest to łemkowska cerkiew typu wschodniego. Unikatową sylwetkę zawdzięcza dobudowanym do prezbiterium zakrystiom z osobnymi kopułkami. Dach cerkwi wieńczy w sumie aż pięć baniastych wieżyczek!